Thời xưa, trong khuôn viên mỗi ngôi nhà ở làng quê, dù là nhà gạch hay nhà vách đất, phên tre, cha ông ta thường dành một khoảng sân rộng phía trước để phơi thóc, lúa, rơm rạ. Mé sân thường có một cây cau hoặc hàng cau trồng thẳng tắp. Dưới gốc cau đặt những cái chum, vại để chứa nước mưa. Phía sau nhà cũng có một khoảng trống nhỏ để trồng vài khóm chuối…
Tuy nhiên, Không đơn thuần là câu chuyện trồng cau hay chuối, câu nói “trước cau sau chuối” còn là quan niệm của ông cha ta về phong thủy.
1. “Trước cau sau chuối” nghĩa là gì?
Theo quan niệm phong thủy, khoảng sân rộng trước nhà như một vùng đệm giúp thanh lọc và đón khí tốt, trong khi khoảng trống ở phía sau, thường hẹp hơn, giữ vai trò điều hòa và chặn gió lạnh, giúp giữ ấm cho ngôi nhà. Vì vậy, sân trước nên rộng rãi, thoáng đãng, còn sân sau cần kín đáo hơn để tạo thế chắn gió.
Việc trồng cau ở phía trước nhà, đặc biệt là ở hướng Nam, có ý nghĩa phong thủy đặc biệt. Cây cau sẽ hấp thụ ánh sáng mạnh từ hướng Tây, làm dịu bớt khí nóng và đón được ánh nắng ban mai từ hướng Đông mà không bị che khuất. Nhờ vậy, không gian trước nhà luôn sáng sủa, đón nhận khí tốt mà không gặp vật cản.
Cây cau thường được chọn để trồng trước nhà bởi cây có thân tròn với nhiều đốt, mọc cao và thẳng, các lá chỉ tập trung ở phần ngọn cao. Cau thích hợp với ánh sáng mạnh từ hướng Tây, và khi trồng ở hướng Nam, cây không chỉ giúp lọc bớt khí nóng mà còn đón được ánh sáng buổi sớm, mang luồng khí mát vào nhà từ hướng Đông. Hàng cau thẳng tắp trước nhà vừa tạo cảnh quan đẹp mắt, không chắn tầm nhìn, vừa mang ý nghĩa như một hàng rào danh dự, trấn giữ và bảo vệ cho ngôi nhà của gia chủ. Đây chính là ý nghĩa “trước cau…” trong bài trí nhà cửa của người xưa.
Nhà hướng Nam, phía sau là hướng Bắc. Cây chuối, với các tàu lá to và thân tròn, được tạo thành từ nhiều lớp bẹ kết chặt, phát triển thành một khóm cây vững chắc. Cây chuối sinh mầm rất nhanh và sống khỏe, tạo thành bụi dày đặc, giúp chắn khí lạnh từ phương Bắc và Đông Bắc thổi tới, giữ ấm cho ngôi nhà. Đối với những ngôi nhà dài như nhà 5 gian truyền thống, chuối trồng phía sau còn có tác dụng che mát nắng nóng buổi chiều từ hướng Tây. Đây chính là ý nghĩa của câu “…sau chuối” mà người xưa nhắc đến.
Trồng cau phía trước và chuối phía sau không chỉ mang ý nghĩa phong thủy mà còn giúp thanh lọc không khí. Cau có thân tròn, thẳng và khỏe, hoa tỏa hương thơm dịu; trong khi hoa chuối có tán lá rộng như những cánh tay che chở. Buồng cau, buồng chuối luôn sai quả, tượng trưng cho sự sung túc và dồi dào. Các tán lá vươn rộng như cánh tay bảo vệ, mang đến sự may mắn và thịnh vượng cho gia chủ.
2. Thời nay ứng dụng có còn phù hợp?
Ngày nay, dù nhà ở hiện đại và hướng nhà phong phú hơn, nhiều gia đình sống trong nhà mặt đất vẫn thích trồng cau, chuối để gợi nhớ nét truyền thống xưa, nhất là khi xây dựng nhà theo kiểu cổ điển. Tuy vậy, hầu hết mọi người thường ưu tiên trồng cau làm cảnh trước nhà, ít chọn trồng chuối do cau mang giá trị thẩm mỹ cao hơn. Hiện nay, nhiều gia đình cũng chọn các loại cau cảnh và chuối cảnh.
Nếu chọn trồng cau cảnh (cây thấp, lá xòe) hoặc chuối cảnh, bạn hoàn toàn có thể đặt cả hai loại cây trước nhà. Chuối cảnh có kích thước nhỏ, lá gọn và hoa màu đỏ rực rỡ như tràng pháo, mang ý nghĩa may mắn, vui vẻ.
Trong trường hợp sống ở chung cư với ban công nhỏ, bạn vẫn có thể trồng cau và chuối cảnh trong chậu. Chỉ cần đặt cây ở nơi có đủ ánh sáng, cây sẽ phát triển tốt.
Lưu ý: Thông tin trên mang tính chất tham khảo và chiêm nghiệm.
