Từ xa xưa, trong lễ cúng của bàn thờ không thể thiếu nước. Trên bàn thờ Phật bàn Thần Tài hay bàn thờ gia tiên cũng có nước. Vậy nên dùng loại nước gì? Nước có ý nghĩa gì?
Ý nghĩa của nước trên ban thờ
Nước là biểu tượng của nguồn sống, là phương tiện thanh tẩy và là trung tâm tái sinh. Nước thể hiện cho tài lộc, may mắn. Nước đối với gia tiên còn là đồ ăn nước uống, thể hiện trần sao âm vậy. Nước đối với phong thủy thần linh là tài lộc. Chính vì thế trong lễ cúng luôn có nước. Trên ban gia tiên có thể thay nước bằng rượu.
Nước dùng cúng là nước lã hay nước đun sôi để nguội?
Đối với Phật, nước thể hiện tâm thanh khiết, nước không phải dâng cho Phật uống, mà nước đặt lên bàn thờ Phật để Phật tử nhìn vào nghiệm lại mình, thấy được sự thanh tịnh trong đó không. Nước đặt lên bàn thờ Phật nhắc nhở người cúng rằng sống trong kiếp người cần phải trong sạch, thanh tịnh, như nước, không phân biệt sang hèn, giàu nghèo, ngu khôn. Nước thể hiện sự bình đẳng. Thế nên, bàn thờ Phật thường dùng nước tinh khiết, nước lã, không nên dùng nước đun sôi để nguội, và đặc biệt không dùng nước trà, nước màu… để thể hiện sự thanh khiết ban đầu. Tuy nhiên với Phật thì nếu có đặt nước sôi cũng không có vấn đề, có thể dùng nước suối nước lã hoặc nước sôi.
Đối với bàn thờ gia tiên, bà cô ông mãnh, thần linh thì nước chủ yếu đại diện cho việc trần sao âm vậy, tức nước là đồ dùng để uống. Thế nên nước trên bàn thờ gia tiên có thể là nước trà, nước ngọt, nước màu, nước lọc. Tuy nhiên theo dân gian quan niệm “ma uống nước lã” nên đa phần nhiều gia đình sẽ lấy nước lã tức nước chưa đun sôi để đặt lên ban thờ gia tiên và ban thờ thần linh.
Đặt nước thế nào cho đúng?
Trên bàn thờ gia tiên và thần linh thường có kỷ nước 3 chén hoạc 5 chén. 3 ly nước thể hiện tấm lòng thành tâm của người âm dâng lên cho thần linh, tổ tiên. Theo thứ tự 3 ly là gia tiên cùng bà cô ông mãnh ở hai bên, ly giữa dâng thần. 3 ly nước cũng liên quan tới những con số 3 trong dân gian như tang cha mẹ 3 năm, 3 đời…Còn 5 ly nước thì đại diện tổ tiên, bà cô ông mãnh được đặt hai bên, 3 ly ở giữa là sự thành tâm của gia chủ đối với các vị thần linh. 5 ly cũng biểu trưng cho ngũ hành “Kim – Mộc – Thuỷ – Hoả – Thổ”, con số 5 trong thờ cúng cũng vì vậy mà thêm phần ý nghĩa. Trong thờ cúng, 5 ngũ cúng được thể hiện qua “Hương – Đăng – Trà – Hoa – Quả”. Với bàn thờ Phật số 3 tượng trưng cho tam bảo Phật- Pháp – Tăng.
Do đó việc trên ban gia tiên đặt 3 hay 5 không quá quan trọng, còn tùy thuộc diện tích ban thờ. Nếu đủ rộng nên đặt kỷ 5 chén, còn ban thờ nhỏ đặt 3 chén cũng không phạm kỵ.
Còn khi cúng ban thờ Phật thì không quan trọng số ly nhưng thường sẽ là 3 chén đại diện cho tam bảo hoặc 1 cốc và dùng cốc thủy tinh để thể hiện sự tinh khiết, chay tịnh.
Trên bàn thờ Thần Tài thì nước còn thể hiện tụ tài tụ lộc. Nên thường trên bàn thần tài ngoài kỷ 3 hoặc 5 chén nước thì còn có thêm bát nước thả hoa, hoặc cốc nước lã.
Nước đặt lên bàn thờ gia tiên hoặc bàn thần tài thường là nước lã do quan niệm dân gian truyền lại. Bàn gia tiên thì có thể thờ nước trà. Đặc biệt trong ngày giỗ kỵ một người thân nào đó thì gia đình có thể đặt thêm loại nước mà người đó khi còn sống yêu thích, ví dụ khi sống thích nước trà sẽ dâng trà, thích rượu sẽ rót rượu.
*Thông tin trong bài mang tính tham khảo chiêm nghiệm!
