Sau đám cưới, tôi có hứa sẽ cùng Lan về quê ra mắt họ hàng. Nhưng rồi công việc cuốn tôi đi, Lan thì mang bầu, sức khỏe yếu, bác sĩ dặn kiêng đi xa. Vài lần cô ấy nhắc nhẹ chuyện về quê, nhưng tôi thường gạt đi:
– Lúc khác nhé, giờ anh đang bận. Với lại, về quê vợ ngại lắm em à…
Lan không nói gì thêm. Sinh con xong, cô ấy tất bật với tã sữa, cơm nước, và chăm sóc tôi. Tôi cũng quen dần với cuộc sống xoay quanh công việc và tổ ấm nhỏ – không hề mảy may nghĩ đến quê ngoại.
Đôi khi, tôi thấy vợ cặm cụi viết địa chỉ, đếm từng tờ tiền cũ rồi bỏ vào phong bì. Tôi hỏi thì cô chỉ cười buồn:
– Em gửi về cho bố mẹ ít thuốc… Nhà em nghèo lắm, anh bận thì thôi, đừng về…
Tôi cũng chẳng để tâm thêm.
Cho đến tuần trước, một cuộc gọi làm tim tôi thắt lại. Em gái Lan gọi đến, giọng run run:
– Anh ơi… bố sắp không qua khỏi rồi… Chị Lan… về được không anh?
Nhìn vợ khóc nấc bên tai, lần đầu tiên sau ba năm, tôi thấy mình thực sự phải làm một điều gì đó. Sáng hôm sau, tôi xin nghỉ làm, tự lái xe đưa vợ và con về quê.
Quãng đường gần 400 cây số, qua cao tốc rồi tỉnh lộ. Đường nhỏ, gồ ghề, ổ gà dập dềnh. Trời lại đang mùa mưa, có đoạn đất lầy lội khiến bánh xe trơn trượt. Tôi phải cho xe chạy chậm, tay lái siết chặt, mồ hôi vã ra trên trán. Vợ tôi ôm con ngồi bên, mặt tái nhợt, mắt đỏ hoe, nước mắt không ngừng rơi.
Khi đến nơi, tôi tấp xe sát mép bãi đất, vừa mở cửa bước xuống thì sững sờ.
Trước mặt tôi là một ngôi nhà cấp bốn xập xệ, mái tôn loang lổ rỉ sét, nhiều chỗ che bằng bao tải cũ. Tường nứt, có đoạn chắp vá bằng tấm nilon rách. Không cổng, chỉ là khoảng sân đất lầy lội, nước mưa đọng vũng tanh nồng. Mấy con gà gầy gò đang bới đất tìm giun.
Ngoài hiên, một người đàn ông gầy gò nằm thoi thóp trên chiếc giường tre ọp ẹp. Tôi nhận ra – đó là bố vợ. Da ông sạm đen, mắt trũng sâu, hơi thở khò khè. Mẹ vợ tôi ngồi bên, lưng còng, gương mặt khắc khổ. Thấy chúng tôi, bà lau nước mắt rồi cố nở nụ cười gượng gạo.
Lan lao đến, quỳ sụp xuống:
– Bố ơi… con về rồi… con xin lỗi bố…
Bố vợ cố hé mắt, nhìn Lan rồi quay sang tôi. Đôi mắt ấy ánh lên một chút bình yên, rồi lặng đi. Tôi cúi đầu chào mẹ vợ, giọng lắp bắp:
– Con… con chào mẹ.
Bước vào nhà, tôi chết lặng. Căn phòng tối om, ánh sáng yếu ớt từ một bóng đèn nhỏ trước hiên – chập chờn vì trời vừa cúp điện. Bên trong, không có giường tủ, không tivi, không quạt. Chỉ một chiếc phản tre cong vênh kê sát vách, vài bộ quần áo cũ treo trên đinh gỉ. Gian bếp là vách lá dừa khô, nền đất ẩm mốc, nồi niêu cáu đen. Trong rổ chỉ có vài củ khoai lang và nắm rau dại.
Tôi nuốt nghẹn. Thì ra đây là nơi vợ tôi lớn lên. Thì ra ba năm qua, cô ấy giấu tôi không phải vì xấu hổ… mà vì sợ tôi coi thường. Sợ tôi áy náy. Sợ tôi bị bạn bè cười chê.
Tôi đã từng trách cô ấy keo kiệt vì không chịu mua đồ mới. Giận vì cô ấy gửi tiền cho em gái học, cho bố mẹ mua thuốc. Giận mà không hiểu. Giận vì chưa từng thật sự muốn hiểu.
Chiều hôm đó, tôi đưa bố vợ ra bệnh viện huyện. Bác sĩ sau khi kiểm tra lặng lẽ lắc đầu:
– Ung thư gan giai đoạn cuối… Ông cụ yếu lắm, truyền dịch cũng không chịu nổi. Gia đình nên chuẩn bị tâm lý.
Tôi mua vài hộp sữa, thuốc giảm đau, rồi lặng lẽ chở mọi người về.
Tối đó, tôi nằm cạnh Lan trên chiếc phản tre cứng, nghe tiếng dế ngoài sân, nghe gió rít qua mái tôn, nghe tiếng ho yếu ớt từ gian ngoài. Vợ quay lưng, đôi vai nhỏ run lên từng đợt. Tôi đưa tay ôm cô ấy, thì thầm:
– Anh xin lỗi… Từ nay, tháng nào anh cũng chở em về thăm bố mẹ… anh hứa…
Lan không nói gì, chỉ quay lại úp mặt vào ngực tôi, nức nở. Và tôi hiểu… từ giây phút này, tôi không chỉ là chồng, là cha của con trai mình, mà còn phải thay bố vợ – che chở người con gái nhỏ bé ấy suốt phần đời còn lại.
