Thời gian gần đây, Công an TP. Hà Nội đã liên tục phát hiện và ngăn chặn nhiều vụ lừa đảo tinh vi, sử dụng chiêu thức “bắt cóc online” nhằm vào học sinh, sinh viên – nhóm đối tượng trẻ, dễ bị thao túng tâm lý.
Giả danh công an, ép nạn nhân tự “dàn dựng vụ bắt cóc”
Các đối tượng lừa đảo thường mạo danh công an, gọi điện cho nạn nhân thông báo rằng họ đang liên quan đến các vụ án nghiêm trọng như rửa tiền, buôn lậu… Chúng yêu cầu nạn nhân cài đặt ứng dụng gọi video như Zoom Workplace, cách ly khỏi gia đình, và “hợp tác điều tra”.
Sau khi nạn nhân tin tưởng, chúng ép họ đến khách sạn hoặc nơi kín đáo, rồi chỉ đạo quay video khóc lóc, cầu cứu và gọi điện cho người thân để đòi tiền chuộc – từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng. Các em trở thành “diễn viên chính” trong vở kịch do chính tội phạm đạo diễn.
Khi trinh sát tiếp cận nam sinh tại nhà nghỉ, ứng dụng Zoom vẫn đang mở (Ảnh: Công an cung cấp)
Một vụ điển hình xảy ra với em X. (SN 2007, trú tại phường Việt Hưng, Hà Nội). Em bị đối tượng giả danh công an yêu cầu khai báo tài sản, nhưng vì không có tiền, X. được hướng dẫn “giả bị bắt cóc” để lấy tiền từ gia đình. Em bị đưa đến một khách sạn, không được liên lạc với ai khác ngoài kẻ lừa đảo, và bị ép gọi điện cho bố mẹ để đòi 300 triệu đồng tiền chuộc. Rất may, gia đình đã báo công an kịp thời. Khoảng 18h45 cùng ngày, em X. được tìm thấy an toàn trong phòng khách sạn, và chỉ khi được giải thích, em mới biết mình là nạn nhân của một vụ lừa đảo.
Biến tướng: Giả mạo chương trình du học, ép sinh viên giả vờ bị bắt cóc
Một hình thức khác là lừa đảo qua lời mời tham gia chương trình du học. Ngày 30/7, Công an phường Hà Đông phát hiện cháu M. (18 tuổi) bị lừa khi nhận được tin nhắn “chúc mừng” đủ điều kiện du học quốc tế. Đối tượng yêu cầu M. chuyển 500 triệu đồng để “in sao kê tài khoản chứng minh tài chính”.
Các đối tượng thao túng tâm lý người bị bắt cóc online và người thân (Ảnh chụp màn hình)
Để thúc ép, chúng còn hướng dẫn M. nhắn tin giả vờ rằng mình bị bắt cóc. Nhờ phản ứng nhanh của gia đình và công an, M. được tìm thấy chỉ sau 2 giờ. Em bàng hoàng khi biết mình suýt là nạn nhân của trò lừa đảo cực kỳ tinh vi.
Tin nhắn đối tượng nhắn cho gia đình nữ sinh để uy hiếp và giục chuyển tiền (Ảnh chụp màn hình)
Phân tích từ chuyên gia: Tội phạm mạng đang thao túng tâm lý
Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu – chuyên gia tội phạm học – cảnh báo rằng tội phạm mạng đã bước sang giai đoạn thao túng tâm lý, không còn đơn thuần là chiếm đoạt tài chính.
Ông cho biết:
-
Ngay cả người trẻ có học thức cao cũng dễ mắc bẫy vì thiếu kỹ năng đề kháng tâm lý.
-
Trong trạng thái hoảng loạn, nạn nhân dễ rơi vào cơ chế “tự cứu” và làm theo mọi chỉ dẫn.
-
Các đối tượng hiện rất tinh vi, sử dụng AI giả giọng nói, khuôn mặt, dựng chứng cứ ảo khiến gia đình lập tức tin tưởng.
Điều này không chỉ khiến người thân mất tiền mà còn phá vỡ niềm tin gia đình, gây hoang mang xã hội.
Ba lớp “lá chắn” để phòng ngừa
Để đối phó với loại tội phạm nguy hiểm này, Thượng tá Hiếu đề xuất:
-
Lá chắn cá nhân: Mỗi người cần nâng cao kỹ năng tự vệ số, không chia sẻ thông tin cá nhân, không chuyển tiền hay cài ứng dụng lạ khi chưa kiểm chứng.
-
Lá chắn gia đình – nhà trường: Luôn giữ liên lạc thường xuyên với con em, thiết lập kênh dự phòng để không bị cô lập.
-
Lá chắn pháp lý – công nghệ: Hệ thống pháp luật và mạng xã hội cần phối hợp mạnh mẽ để bóc gỡ tài khoản lừa đảo, xử lý nghiêm các đối tượng đứng sau.
“Thế giới mạng không xấu, nhưng giới trẻ cần học cách “mặc áo giáp” số khi bước vào không gian ảo”, ông Hiếu nhấn mạnh.
Khuyến cáo từ cơ quan công an
Công an TP. Hà Nội khuyến nghị:
-
Khi cần làm việc, cơ quan công an sẽ gửi giấy mời hoặc giấy triệu tập chính thức, không yêu cầu chuyển tiền qua điện thoại hay cài ứng dụng.
-
Người dân nên chủ động tuyên truyền, cảnh báo người thân về các hình thức lừa đảo mới.
-
Nhà trường cần thường xuyên cập nhật thông tin, hướng dẫn học sinh, sinh viên nhận diện các chiêu trò lừa đảo trên mạng.
-
Khi phát hiện dấu hiệu nghi vấn, hãy báo ngay cho công an nơi gần nhất.
