Nam thanh niên đang tập gym thì đột ngột gục xuống mất ý thức. Ảnh minh họa: Freepik.

Theo Tạp chí Tri thức Znews.vn, mới đây, các bác sĩ Bệnh viện E đã cứu sống một nam thanh niên (20 tuổi, Hà Nội) bị ngừng tim khi đang tập gym, bằng cách kích hoạt quy trình “báo động đỏ” toàn viện và huy động nhiều chuyên khoa phối hợp như tim mạch, cấp cứu, hồi sức tích cực.

Sau nhiều ngày điều trị tích cực, đến nay, người bệnh đã qua cơn nguy kịch, cai được máy thở và tri giác dần phục hồi trở lại.

Theo hồ sơ bệnh án ghi lại, vào ngày 29/7, người bệnh đang tập gym thì đột ngột gục xuống mất ý thức, đã được nhân viên phòng tập đã ép tim và gọi cấp cứu 115. Sau 15 phút, nhân viên cấp cứu 115 có mặt tại hiện trường tiếp tục cấp cứu ngừng tim và đánh sốc điện 3 lần phá rung cho nạn nhân thì xuất hiện tim đập trở lại.

Ngay lập tức, người bệnh được chuyển vào khoa Cấp cứu, Bệnh viện E vào lúc 14h50 cùng ngày.

Nhận được tin báo của cấp cứu 115 có một người bệnh 20 tuổi, ngừng tim cần được cấp cứu khẩn cấp, ngay lập tức, Bệnh viện E đã kích hoạt quy trình “báo động đỏ” toàn bệnh viện để “chờ” cấp cứu người bệnh.

Người bệnh được đưa vào khoa Cấp cứu trong tình trạng hôn mê glasgow 5 điểm, đồng tử giãn… Thanh niên này được đặt nội khí quản thở máy, dùng thuốc an thần, chống phù não và được chuyển lên khoa Hồi sức tích cực nội khoa và chống độc.

Các bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân sau cấp cứu ngừng tim. Ảnh: BVCC.

Bác sĩ Nguyễn Thị Ly, khoa Hồi sức tích cực nội khoa và chống độc, cho biết đánh giá đây là người bệnh nặng, tiên lượng xấu nên các bác sĩ tiếp tục tiến hành hồi sức tích cực cho người bệnh và chỉ định thực hiện kỹ thuật hạ thân nhiệt.

Trong quá trình thực hiện kỹ thuật, người bệnh vẫn hôn mê, thở máy và được theo dõi sát sao theo quy trình điều trị hạ thân nhiệt. Sau 3 ngày kết thúc liệu trình điều trị, ý thức người bệnh cải thiện hơn và không còn phải dùng thuốc vận mạch, tự thở, rút được ống nội khí quản…

“May mắn là người bệnh này được cấp cứu sớm, thời gian ngưng tim trước khi vào viện ngắn và được hồi sinh tim phổi ngay lập tức nên người bệnh hồi phục tương đối tốt”, bác sĩ Ly nói.

TS.BS Vũ Văn Bạ, khoa Nội tim mạch người lớn, Trung tâm tim mạch, Bệnh viện E, phân tích sau khi hội chẩn, các bác sĩ tim mạch nghĩ đến khả năng người bệnh bị rối loạn nhịp thất nguy hiểm gây ngừng tim đột ngột.

Một trong rối loạn nhịp nguy hiểm gây ngừng tim thường gặp ở nam giới, trẻ tuổi đó là rung thất vô căn. Đây là rối loạn nhịp gặp ở người bệnh ngừng tim mà không tìm thấy nguyên nhân rõ ràng về cấu trúc tim, bệnh mạch vành hay bệnh lý chuyển hóa sau khi đã làm đầy đủ các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh. Tuy gọi là “vô căn”, thực tế y học đã xác định được một số cơ chế và yếu tố nền tiềm ẩn liên quan.

TS.BS Vũ Văn Bạ cho biết thêm một số bệnh rối loạn nhịp nguy hiểm tuy không có biểu hiện từ trước nhưng là nguyên nhân gây ngừng tim có thể kể đến là hội chứng Brugada, hội chứng QT dài, hội chứng tái cực sớm, hay bệnh thoái hóa cơ tim thất phải… Đây là nhóm bệnh chủ yếu liên quan đến bất thường gen, chỉ có thể nhận biết sớm qua khám sàng lọc tim mạch…

Theo TS.BS Vũ Văn Bạ, hướng điều trị tiếp theo sau khi người bệnh được điều trị hồi sức qua giai đoạn nguy hiểm, người bệnh sẽ được tiếp tục khảo sát các bất thường nếu có (tim mạch, thần kinh, chuyển hoá…). Dự kiến, người bệnh sẽ được cấy máy phá rung tự động (ICD) dự phòng đột tử cho bệnh rung thất vô căn trước khi ra viện.

Các bác sĩ khuyến cáo việc ngừng tim đột ngột có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi và ở mọi giới tính. Mặc dù, hoạt động thể dục là cần thiết, nhưng phải tùy theo từng độ tuổi và tình trạng sức khỏe để áp dụng các phương pháp tập luyện phù hợp, không nên tập luyện quá gắng sức.

Bên cạnh đó, người dân cần có lối sống lành mạnh, tránh srtess, chế độ dinh dưỡng phù hợp. Đặc biệt, khi thấy có dấu hiệu đau ngực, kéo dài hơn 10-15 phút, đau gây ngưng thở… bạn cần đến ngay cơ sở y tế để cấp cứu kịp thời.

Cách xử trí khi phát hiện người bị ngừng tim

Nếu thấy một người bất tỉnh và không thở và nghi ngờ ngừng tim, cần xử trí nhanh chóng các bước như sau:

Gọi ngay cấp cứu 115 hoặc cấp cứu địa phương.

Đảm bảo người bị bất tỉnh nằm ở nơi an toàn.

Nhanh chóng kiểm tra tình trạng hô hấp, mạch của người bệnh.

Thực hiện hiện hồi sức tim phổi nếu người bệnh ngưng thở, không mạch: Ép vùng giữa ngực xuống ít nhất 5cm với tốc độ 100-120 lần trong một phút. Để ngực trở lại vị trí ban đầu sau mỗi lần ép.

Tiếp tục hồi sức tim phổi cho đến khi người bệnh bắt đầu thở lại hoặc cử động hoặc cho đến khi có nhân viên y tế đến hỗ trợ. (4)
Lưu ý: Khi liên hệ với dịch vụ cấp cứu tại địa phương, người cứu nạn cần thông báo rõ với nhân viên y tế những nội dung bao gồm:

Địa điểm.

Số nạn nhân.

Hoàn cảnh tai nạn.

Tình trạng bệnh nhân.

Nguyên nhân gây tim ngừng đập

Nguyên nhân gây ngừng tim là do các rối loạn nhịp nhanh thất, xoắn đỉnh, rung thất, ngưng xoang, blốc nhĩ thất… Các rối loạn nhịp này xuất phát từ các bệnh lý tim mạch về cấu trúc hoặc chức năng hoặc cả hai :

Bệnh động mạch vành: Tình trạng thiếu máu cơ tim cấp, sẹo cơ tim sau nhồi máu cơ tim gây mất đồng bộ hoạt động điện.

Bệnh cơ tim: Nhất là bệnh cơ tim phì đại, bệnh cơ tim giãn.

Bệnh van tim: Sa van 2 lá, hẹp van động mạch chủ.

Tác dụng phụ của thuốc điều trị bệnh tim: Do rối loạn điện giải như thuốc lợi tiểu, làm thay đổi hoạt động điện của cơ tim như các thuốc chống loạn nhịp…

Bất thường bẩm sinh về điện học như hội chứng kích thích sớm, hội chứng QT kéo dài, có thể gây ngừng tim đột ngột ở trẻ em và thanh thiếu niên.

Tình trạng viêm cơ tim, các bệnh tim bẩm sinh.

Yếu tố nguy cơ gây ngừng tim

Nhiều yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến ngừng tim. Các bệnh lý tim mạch nền như bệnh động mạch vành, suy tim hoặc rối loạn nhịp tim là những yếu tố có thể khiến người bệnh bị ngừng tim. Ngoài ra, một số loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh tim cũng có thể làm tăng nguy cơ ngừng tim.

Biến chứng sau khi phục hồi thành công cơn ngừng tim

Các biến chứng sau khi hồi sức cấp cứu thành công phụ thuộc vào thời gian khởi động và hiệu quả hồi sức ngưng hô hấp tuần hoàn. Gần 9 trong 10 bệnh nhân sống sót sau hồi sức ngừng tim bị tổn thương não do thiếu oxy, dẫn đến những thay đổi về hành vi và khả năng hoạt động hằng ngày.

Chứng thất điều, ảnh hưởng đến vận động và điều phối vận động.

Khó tập trung.

Hay quên.

Mệt mỏi.

Yếu cơ.

Nói khó.

Nuốt khó.

Rối loạn thị lực.

Động kinh.

Đột quỵ.

Hôn mê với đời sống thực vật.

Trong quá trình hồi sức tim phổi, người bệnh có thể bị chấn thương ngực như gãy xương sườn, tràn khí màng phổi… Một số trường hợp người bệnh có thể bị thương ở vùng bụng.

Ngừng tim có thể dự đoán trước được không?

Hầu hết các trường hợp bị ngưng tim xảy ra đột ngột và không có triệu chứng báo trước nên rất khó có thể dự đoán trước được. Tuy nhiên, đối với các bệnh nhân có các triệu chứng báo trước như đánh trống ngực, choáng váng, hoa mắt, muốn xỉu… nên nghĩ đến khả năng người bệnh có thể bị ngưng tim, nhất là người bệnh các bệnh lý tim mạch.

Để ngăn chặn ngừng tim đột ngột trong tương lai, bác sĩ sẽ thăm khám và chỉ định làm các kiểm tra cận lâm sàng để tìm ra nguyên nhân gây ra biến cố tim bao gồm:

Điện tâm đồ.

Holter điện tâm đồ 24h.

MRI tim.

Xét nghiệm máu để kiểm tra chất điện giải đóng vai trò dẫn điện trong tim.

Siêu âm tim.

Đặt ống thông tim.

Nghiên cứu điện sinh lý.

Đối với người có các nguy cơ có thể bị ngừng tim, nên thăm khám sức khỏe tim mạch sớm và định kỳ để có sự chủ động phòng ngừa ngưng tim tốt nhất.

Cách điều trị ngưng tim

Việc điều trị ngưng tim cần phải bắt đầu ngay lập tức. Khả năng sống sót có thể lên tới 90% nếu việc điều trị bắt đầu trong vòng vài phút đầu tiên sau khi ngừng tim đột ngột. Tỉ lệ sống còn giảm khoảng 10% sau mỗi phút chậm hồi sức.

Người bệnh cần được điều trị khẩn cấp bằng cách thực hiện hồi sức tim phổi liên tục. Song song với đó, cần gọi điện cho đội cấp cứu ngay để được hỗ trợ chuyên môn như dùng máy khử rung để hồi phục nhịp tim, đặt nội khí quản hỗ trợ hô hấp, chỉ định các thuốc tim mạch cấp cứu.

Điều trị tại bệnh viện sau khi sống sót sau ngừng tim:

Nếu sống sót sau khi bị ngừng tim, người bệnh sẽ được đưa vào bệnh viện để được chăm sóc và điều trị. Bác sĩ sẽ theo dõi và điều trị bệnh tim mạch, nguyên nhân gây ngừng tim, và ngăn ngừa tổn thương các cơ quan, đặc biệt là não. Các biện pháp điều trị bao gồm:

Kiểm soát thân nhiệt bệnh nhân hôn mê: Giúp bảo vệ não bằng cách hạ nhiệt độ cơ thể bằng chăn làm mát, mũ bảo hiểm làm mát, túi nước đá hoặc các phương pháp khác.

Liệu pháp oxy: Duy trì đủ lượng oxy đến các cơ quan.

Kỹ thuật tim phổi nhân tạo ngoài cơ thể (ECMO): Bơm máu qua phổi nhân tạo để thêm oxy và loại bỏ carbon dioxide trước khi đưa máu trở lại cơ thể. ECMO có thể cải thiện khả năng sống sót của những bệnh nhân bị ngừng tim ngoài bệnh viện, với chức năng của tim, phổi suy giảm nặng.

Cấy máy khử rung (ICD): Ngăn ngừa đột tử do các rối loạn nhịp nhanh thất nguy hiểm.

Thiết bị chuyển nhịp tim có thể đeo được (WCD): Thích hợp dùng cho bệnh nhân đang trong thời gian chờ đợi thủ thuật cấy ghép ICD hoặc ghép tim.

Cách phòng ngừa ngưng tim

Để phòng ngừa ngưng tim, người bệnh cần được kiểm soát tốt các tình trạng bệnh lý có thể dẫn đến ngừng tim như bệnh mạch vành, bệnh cơ tim, tăng huyết áp, đái tháo đường… Uống thuốc đều đặn đúng theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngưng thuốc. Cùng với đó, người bệnh cần tái khám đúng hẹn để bác sĩ theo dõi sát sao tình trạng bệnh, đánh giá mức độ đáp ứng điều trị cũng như phát hiện sớm các bất thường nếu có để xử lý kịp thời.

Mỗi người nên điều chỉnh lối sống lành mạnh bằng các cách:

Chọn thực phẩm tốt cho tim bao gồm trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế chất béo bão hòa, muối, đường…

Đạt và duy trì cân nặng phù hợp, nên giảm cân khoa học nếu thừa cân, béo phì.

Hoạt động thể chất thường xuyên có thể giúp kiểm soát các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim như cholesterol trong máu cao, huyết áp cao, thừa cân và béo phì.
Học cách quản lý căng thẳng, thư giãn để cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.