Cách tiếp cận đúng để giáo dục giới tính cho con từ nhỏ
Việc đảm bảo con cái không đi lạc đường trong nhận thức về giới tính và TD là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà cha mẹ cần làm. Điều này đòi hỏi các bậc phụ huynh phải chủ động lắng nghe, đồng thời vượt qua sự ngại ngùng để có thể trao đổi thẳng thắn với con. Trong thực tế, nhiều phụ huynh vì sự e dè đã để con cái tự tìm kiếm thông tin từ các nguồn khác, trong đó không ít nguồn kém chất lượng, thậm chí gây hại.
Chị Huyền Anh (TP.HCM), một bà mẹ có con nhỏ 10 tuổi, từng trải qua tình huống khiến chị bối rối. Trong một lần chơi trò cờ tỷ phú với con, đứa trẻ bất ngờ hỏi: “Mẹ ơi, bao cao su là gì?”. Ban đầu, chị giật mình, không hiểu vì sao con mình lại biết đến khái niệm này. Tuy nhiên, sau giây phút bất ngờ, chị bình tĩnh hỏi lại: “Chà, con tò mò cả về bao cao su à? Sao con biết đến điều này?”. Lúc ấy, con chị kể rằng trong lần đi siêu thị trước đó, bé đã thấy một quầy hàng dành cho người lớn.
Hiểu rằng đây là cơ hội để giúp con nhận thức đúng, chị Anh đã bình tĩnh giải thích. Với kinh nghiệm tìm hiểu về giáo dục giới tính, chị chia sẻ rằng cách trả lời phụ thuộc vào độ tuổi và mức độ hiểu biết của trẻ. Đối với con còn nhỏ, chị chọn cách nói đơn giản và gần gũi: “Bao cao su giống như một chiếc găng tay dành cho d- ươ ng v- ậ t. Nó là một cách để bảo vệ cơ thể khi quan hệ TD, giúp tránh lây bệnh và ngăn việc mang thai ngoài ý muốn.” Khi con hỏi sâu hơn, chị tiếp tục giải thích rõ ràng nhưng vẫn phù hợp với độ tuổi.
Giáo dục giới tính từng bước, theo độ tuổi
Chị Anh cho rằng việc trò chuyện về giới tính nên bắt đầu từ khi con còn nhỏ, bằng cách giới thiệu các thuật ngữ cơ bản về cơ quan sinh sản và chức năng của chúng. Chị cũng dạy con cách bảo vệ cơ thể, từ chối sự đụng chạm không phù hợp, và phân biệt các mối quan hệ tình cảm như tình yêu, tình bạn, hay tình cảm gia đình.
Khi con lớn hơn, như ở tuổi 9, chị bắt đầu cung cấp thông tin chi tiết hơn về các giá trị của tình dục, hành vi liên quan, và cách bảo vệ bản thân. Chị nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giúp trẻ hiểu rằng TD không phải là điều xấu hổ, mà là một phần tự nhiên của cuộc sống.
Chị cũng đồng tình với quan điểm của các chuyên gia rằng, phụ huynh nên chủ động dạy con về giới tính sớm, tránh để trẻ tự tìm hiểu qua mạng hoặc bạn bè mà thiếu sự định hướng đúng. Một số trường hợp trẻ vị thành niên đã quan hệ tình dục khi mới 13-14 tuổi mà không hiểu rõ hậu quả vì cha mẹ chưa từng dạy chúng về vấn đề này.
Làm sao để trả lời câu hỏi nhạy cảm?
Khi trẻ hỏi về các vấn đề nhạy cảm, điều quan trọng là cha mẹ phải giữ bình tĩnh và không tỏ ra phán xét hay bối rối. Nếu chưa sẵn sàng trả lời, bạn có thể hỏi lại trẻ để hiểu rõ hơn lý do và mức độ tò mò của con. Câu trả lời nên đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với độ tuổi, và quan trọng là đúng sự thật.
Ngoài ra, việc tạo không khí thoải mái để trẻ cảm thấy an tâm khi đặt câu hỏi cũng rất quan trọng. Khi trẻ nhận thấy mình được tôn trọng và lắng nghe, chúng sẽ cởi mở hơn trong việc chia sẻ các thắc mắc, giúp cha mẹ dễ dàng đồng hành cùng con trong việc định hướng nhận thức.
Xây dựng mối quan hệ cởi mở và minh bạch
Việc duy trì sự cởi mở trong các cuộc trò chuyện về giới tính không chỉ giúp trẻ hiểu đúng mà còn xây dựng một mối quan hệ tin cậy giữa cha mẹ và con cái. Khi trẻ lớn lên, chúng sẽ biết rằng có thể tìm đến cha mẹ để được hỗ trợ và giải đáp các vấn đề quan trọng trong cuộc sống, thay vì tìm kiếm thông tin ở những nguồn không đáng tin cậy. Đây chính là cách giúp trẻ phát triển nhận thức lành mạnh, biết bảo vệ bản thân, và có thái độ đúng đắn với các vấn đề giới tính trong tương lai.
