Khoai lang từ lâu đã trở thành món ăn dân dã, quen thuộc trong bữa cơm người Việt. Với vị ngọt bùi tự nhiên, giá thành rẻ và nhiều cách chế biến khác nhau như luộc, nướng, hấp, chiên…, khoai lang được nhiều người yêu thích. Không chỉ ngon miệng, loại củ này còn được mệnh danh là “siêu thực phẩm” nhờ giàu dưỡng chất: nhiều chất xơ tốt cho tiêu hóa, vitamin A giúp sáng mắt, vitamin C tăng cường miễn dịch, cùng các chất chống oxy hóa có khả năng ngăn ngừa lão hóa và bệnh tật.

6 lợi ích tuyệt vời của khoai lang

– Giàu vitamin và khoáng chất bổ dưỡng:Khoai lang rất giàu vitamin, khoáng chất. 200 gram khoai lang nướng có vỏ cung cấp: Lượng calo: 180; protein: 4 gram; chất béo: 0,3 gram; chất xơ: 6,6 gram; vitamin A: 769% lượng cần cung cấp hàng ngày; vitamin C: 65% của lượng cần cung cấp hàng ngày…

Ngoài ra, các giống khoai lang cam và tím – rất giàu chất chống oxy hóa bảo vệ cơ thể bạn khỏi các gốc tự do. Các gốc tự do là các phân tử không ổn định có thể làm hỏng DNA và kích hoạt viêm. Tổn thương gốc tự do có liên quan đến các bệnh mãn tính như ung thư, bệnh tim và lão hóa. Do đó, ăn thực phẩm giàu chất chống oxy hóa rất tốt cho sức khỏe của bạn.

– Tăng cường sức khỏe đường ruột: Chất xơ và chất chống oxy hóa trong khoai lang có lợi cho sức khỏe đường ruột. Khoai lang chứa hai loại chất xơ: hòa tan và không hòa tan. Một số loại chất xơ hòa tan – được gọi là sợi nhớt – hấp thụ nước và làm mềm phân của bạn.

Chế độ ăn giàu chất xơ chứa 20-33 gram mỗi ngày giảm nguy cơ ung thư ruột kết. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chất chống oxy hóa trong khoai lang tím thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh.

Số lượng lớn các loại vi khuẩn này trong ruột giúp sức khỏe đường ruột tốt hơn và giảm nguy cơ mắc các bệnh như hội chứng ruột kích thích (IBS) và tiêu chảy truyền nhiễm.

– Ngăn ngừa ung thư: Khoai lang cung cấp các chất chống oxy hóa khác nhau, có thể giúp bảo vệ chống lại một số loại ung thư. Anthocyanin – một nhóm chất chống oxy hóa được tìm thấy trong khoai lang tím – đã được tìm thấy làm chậm sự phát triển của một số loại tế bào ung thư trong các nghiên cứu ống nghiệm, bao gồm cả bàng quang, đại tràng, dạ dày và vú.

– Hỗ trợ tầm nhìn:Khoai lang rất giàu beta-carotene, chất chống oxy hóa. Trên thực tế, 200 gram khoai lang cam nướng có vỏ cung cấp hơn bảy lần lượng beta-carotene mà người trưởng thành trung bình cần mỗi ngày. Nó được chuyển đổi thành vitamin A trong cơ thể bạn và được sử dụng để hình thành các thụ thể phát hiện ánh sáng bên trong mắt của bạn.

Thiếu vitamin A nghiêm trọng là một mối quan tâm ở các nước đang phát triển và có thể dẫn đến một loại mù đặc biệt được gọi là xerophthalmia. Ăn thực phẩm giàu beta-carotene, chẳng hạn như khoai lang có thể giúp ngăn ngừa tình trạng này.

– Tăng cường chức năng não: Tiêu thụ khoai lang giàu anthocyanin có thể cải thiện chức năng não, khả năng học tập và trí nhớ.

Không có nghiên cứu nào được thực hiện để kiểm tra những tác động này ở người, nhưng nói chung, chế độ ăn nhiều trái cây, rau quả và chất chống oxy hóa giúp tránh suy giảm tinh thần và chứng mất trí nhớ thấp hơn 13%.

– Hỗ trợ hệ thống miễn dịch: Beta-carotene có trong khoai lang là một hợp chất có nguồn gốc từ thực vật được chuyển đổi thành vitamin A trong cơ thể bạn.

Ruột là nơi cơ thể bạn tiếp xúc với nhiều mầm bệnh gây bệnh tiềm ẩn. Do đó, đường ruột khỏe mạnh là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch khỏe mạnh.

Nó là chìa khóa để duy trì màng nhầy khỏe mạnh, đặc biệt là trong niêm mạc ruột của bạn.

“Thời điểm vàng” để ăn khoai lang

Nhiều người thích mua khoai lang rồi về tích trữ thật lâu để ăn ngọt hơn, tuy nhiên theo nhiều chuyên gia dinh dưỡng, “thời điểm vàng” để ăn khoai lang là khi khoai mới được đào lên, đây là lúc mà khoai giàu dưỡng chất nhất. Ngược lại, khoai lang càng để lâu thì lượng nước càng giảm, lượng đường càng tăng, tinh bột trong khoai lang bị biến đổi, các khoáng chất cũng dần mất đi…

Tuy nhiên, không phải ai ăn khoai lang cũng đều tốt. Ít ai ngờ rằng loại củ tưởng chừng “lành tính” này lại tiềm ẩn nguy cơ gây hại nếu ăn sai cách hoặc đối với một số đối tượng đặc thù. Dưới đây là 5 nhóm người cần hạn chế hoặc thận trọng khi ăn khoai lang.

1. Người bị đau dạ dày, viêm loét dạ dày

Khoai lang chứa nhiều tinh bột và chất xơ, khi vào dạ dày dễ bị lên men. Nếu ăn lúc đói hoặc ăn quá nhiều, tình trạng đầy hơi, ợ chua, chướng bụng, khó tiêu rất dễ xảy ra. Không những thế, khoai lang còn kích thích tăng tiết dịch vị, làm trầm trọng thêm các vết loét dạ dày.

Lời khuyên: Người có tiền sử đau dạ dày hoặc trào ngược nên ăn khoai lang trong bữa chính, ăn kèm cùng rau xanh và đạm, tuyệt đối tránh ăn khi bụng rỗng.

2. Người mắc bệnh tiểu đường

Khoai lang có chỉ số đường huyết (GI) khá cao, nhất là khi nướng, chiên hoặc ăn kèm mật ong. Điều này khiến đường huyết tăng nhanh sau ăn, gây khó khăn trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường.

Lời khuyên: Người tiểu đường nếu muốn ăn khoai lang nên ưu tiên khoai hấp hoặc luộc, ăn với lượng nhỏ và nên ăn sau khi đã dùng rau xanh, đạm nạc để làm chậm quá trình hấp thụ đường.

3. Người bị bệnh thận, đặc biệt là suy thận

Những người mắc bệnh thận tuyệt đối không nên ăn khoai lang vì trong khoai chứa nhiều chất xơ, kali, vitamin A…, khi thận yếu chức năng loại bỏ lượng kali dư thừa bị hạn chế, sẽ gây ra những tác hại nguy hiểm như rối loạn nhịp tim, yếu tim.

Khoai lang giàu kali – dưỡng chất tốt cho tim mạch nhưng lại là “con dao hai lưỡi” đối với bệnh nhân suy thận. Khi thận yếu, khả năng đào thải kali bị hạn chế, dẫn đến tăng kali máu. Tình trạng này có thể gây rối loạn nhịp tim, yếu cơ, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Lời khuyên: Người bị bệnh thận mạn tính hoặc đang lọc máu nên hạn chế tối đa khoai lang để tránh biến chứng nguy hiểm.

4. Người giảm cân sai cách (chỉ ăn khoai lang thay cơm)

Khoai lang có tác dụng hỗ trợ giảm cân nhờ lượng chất xơ dồi dào giúp tạo cảm giác no lâu, ít calo hơn cơm trắng. Tuy nhiên, nhiều người lạm dụng, chỉ ăn khoai thay cơm mà bỏ hẳn rau xanh, đạm và chất béo lành mạnh. Cách giảm cân này khiến cơ thể mất cân bằng dinh dưỡng, dễ suy nhược, mệt mỏi, rối loạn chuyển hóa và tăng cân trở lại khi ngưng ăn kiêng.

Lời khuyên: Để giảm cân khoa học, hãy kết hợp khoai lang với rau xanh, cá, thịt nạc và uống đủ nước, tránh chế biến bằng cách chiên rán nhiều dầu mỡ.

5. Người có tiền sử sỏi thận hoặc sỏi tiết niệu

Trong khoai lang có oxalat – hợp chất khi kết hợp với canxi sẽ tạo thành tinh thể sỏi. Nếu ăn nhiều khoai lang mà lại uống ít nước, nguy cơ hình thành hoặc làm nặng thêm tình trạng sỏi thận, sỏi niệu quản là rất cao. Người đang có sỏi nhỏ sẽ cảm thấy đau quặn, khó chịu, thậm chí phải can thiệp y tế.

6.Người có vấn đề về tiêu hóa

Những người có hệ tiêu hóa không tốt, thường xuyên bị đầy hơi, trướng bụng không nên ăn nhiều khoai lang vì lúc ăn sẽ làm tăng tiết dịch vị, gây nóng ruột, ợ chua, càng sinh hơi trướng bụng.

Ăn vào buổi tối muộn: Đặc biệt với người già hoặc người có hệ tiêu hóa kém, khoai lang dễ gây đầy bụng, khó tiêu và làm ảnh hưởng đến giấc ngủ. 

Không ăn cùng một số thực phẩm nhất định

Với quả hồng: Khi ăn chung, axit trong dạ dày phản ứng với tannin của hồng, gây kết tủa, khó tiêu và có thể dẫn đến xuất huyết tiêu hóa. 

Với bí đỏ: Cả hai đều nhuận tràng, ăn chung dễ gây chướng khí, nôn khan và ợ chua. 

Tóm lại: Khoai lang là thực phẩm bổ dưỡng, giá rẻ, dễ chế biến và có lợi cho sức khỏe nếu biết dùng đúng cách. Nhưng không phải ai cũng thích hợp. Việc hiểu rõ cơ địa bản thân và ăn uống khoa học sẽ giúp bạn tận dụng được lợi ích mà không gặp rủi ro từ món ăn quen thuộc này.