Đậu phụ từ lâu đã trở thành món ăn dân dã, gắn liền với bữa cơm của nhiều gia đình Việt. Từ những mâm cơm giản dị ở nông thôn cho đến bàn tiệc hiện đại ở thành phố, đậu phụ luôn hiện diện với nhiều cách chế biến: rán giòn, sốt cà chua, kho nấm hay nấu canh mát lành. Không chỉ dễ ăn, đậu phụ còn nổi tiếng nhờ giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt là hàm lượng protein thực vật, canxi, sắt, magie, isoflavone và nhiều loại axit amin thiết yếu.
Nhờ vậy, đậu phụ thường được xem như “người bạn” của sức khỏe, đặc biệt đối với những người muốn duy trì cân nặng, ăn chay hoặc giảm cholesterol xấu. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để ăn nhiều đậu phụ. Với một số đối tượng, nếu tiêu thụ quá mức có thể mang lại tác dụng ngược, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
1. Người bị bệnh gút
Đậu phụ chứa nhiều purin, khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành axit uric. Với người khỏe mạnh, axit uric được đào thải tự nhiên, nhưng ở bệnh nhân gút thì quá trình này bị rối loạn. Lượng axit uric tích tụ có thể kết tinh thành tinh thể muối urat, gây đau khớp, viêm khớp hoặc làm bùng phát cơn gút cấp.
Vì vậy, bệnh nhân gút được khuyên hạn chế tối đa hoặc kiêng hẳn các món từ đậu phụ và đậu nành.
2. Người có vấn đề về tuyến giáp
Trong đậu phụ tồn tại các hợp chất gọi là goitrogen. Khi hấp thụ nhiều, chất này có thể cản trở quá trình hấp thu iodine (i-ốt) – dưỡng chất quan trọng để tuyến giáp hoạt động bình thường.
-
Với người bị suy giáp, bướu cổ, u tuyến giáp, ăn quá nhiều đậu phụ có thể khiến bệnh tiến triển nặng hơn.
-
Nếu vẫn muốn ăn, tốt nhất nên chế biến kỹ, ăn điều độ và bổ sung thêm các thực phẩm giàu i-ốt như rong biển, cá biển, muối i-ốt để cân bằng.
3. Người bị sỏi thận hoặc có nguy cơ sỏi thận
Đậu phụ giàu oxalat, một hợp chất khi kết hợp với canxi sẽ tạo thành sỏi canxi oxalat – loại sỏi phổ biến nhất trong thận. Vì vậy, những người từng bị sỏi thận hoặc đang có chức năng thận suy giảm nên ăn hạn chế để tránh tình trạng tái phát.
Ngoài đậu phụ, họ cũng cần lưu ý hạn chế các thực phẩm giàu oxalat khác như rau bina, khoai lang, trà đặc, sô-cô-la…
4. Người có hệ tiêu hóa yếu, đang rối loạn tiêu hóa
Về cơ bản, đậu phụ mềm và khá dễ tiêu. Tuy nhiên, đối với người có hệ tiêu hóa kém, thường xuyên bị đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy thì việc hấp thụ protein từ đậu phụ có thể khó khăn, gây chướng bụng, tiêu hóa chậm.
Đặc biệt, nếu ăn phải đậu bị chua, nhớt hoặc biến chất, nguy cơ ngộ độc thực phẩm càng cao, dẫn đến nôn mửa, đau bụng, thậm chí phải nhập viện cấp cứu.
Lưu ý khi ăn đậu phụ để tốt cho sức khỏe
-
Chọn đậu phụ mới, an toàn: màu trắng ngà, chắc tay, không chua, không nhớt, không có mùi lạ.
-
Ăn với lượng vừa phải: khoảng 2–3 lần/tuần, không nên ngày nào cũng ăn.
-
Kết hợp đa dạng thực phẩm: dùng đậu phụ cùng rau xanh, thịt, cá hoặc nấm để cân bằng dinh dưỡng.
-
Nấu chín kỹ: hạn chế ăn đậu phụ sống, nên rán, luộc hoặc nấu chín để loại bỏ bớt chất kháng dinh dưỡng.
Tóm lại, đậu phụ là món ăn ngon, bổ dưỡng và rẻ tiền, nhưng không phải ai cũng ăn được nhiều. Tùy vào tình trạng sức khỏe, mỗi người nên có cách sử dụng phù hợp để tận dụng lợi ích mà vẫn tránh được những rủi ro tiềm ẩn.
